Objektivom po Srbiji - šarmantni Morović ušuškan na ušću Studve u Bosut

Tri mosta, dve reke, jedno ušće.

Logično zvuči, naravno.

Nekada se i Beograd tako mogao opisati, ali zanimljivo postaje tek kada shvatimo da je ovo ušće imalo svoja tri mosta, dve reke i jedno ušće daleko pre nego što je Beograd, daleko veći i tada, a kamoli sada, dosta pre nego što ga je taj velegrad sustigao po broju mostova.

Dakako, za to postoje ozbiljni razlozi, politički pre svega, ali i istorijski, no za ovo mesto na krajnjem zapadu Srema, gotovo do same državne granice smešteno, ti politički i istorijski razlozi nisu bili bitni.

Štaviše, istorija je u ovom mestu ispisivala stranice kakvima se ne može podičiti baš mnogo većih mesta, a eto...pokušajmo se podsetiti koliko smo puta čuli za Morović uopšte, a da nije reč o Vojnoj ustanovi i lovnom kompleksu?

Da, istorijska nepravda neka kao da je zarobila ovo mesto i steže ga čvršće od stege kojom ga grle Studva i Bosut.

Jer, istorija svoje prve poznate stranice ispisuje još u vreme antičkog Rima, ostavljajući do današnjih dana veliki broj srebrenjaka iz trećeg veka, kao i rimljansku nekropolu kakva je mogla postojati samo uz razvijeno naselje onog doba.

I, sa prvim ispisanim stranicama, priča se nastavlja dalje kroz srednji vek.

Marot. 

Taj naziv se za ovo mesto spominje po oskudnim spisima, uključiv i takvo ime jedne srednjevekovne plemićke porodice.

Pa ipak, dvanaesti vek istorija prepoznaje kao vreme dolaska Stevana Morovića preko Bosne sa nešto vojske i nešto civilstva na ovo područje, te se etimologija u traganju za poreklom naziva mesta, zaustavlja tu negde vezano za taj podatak.

Agilan u borbi protiv turskih prodora, Stevan Morović postaje miljenik ugarske administracije, i ta se ljubav nastavlja sve dok sredinom veka vlast nad Morovićem ne preuzme prvo despot Đurađ Branković, a potom ga tadašnji kralj ugarske Matija Korvin predaje na upravu sinu Ivanu, te od Morović doseže do svog najvećeg istorijskog značaja u kome je prepoznat pod nazivom Štit Slavonije.

Pa ipak, u petnaestom veku Morović pada pod tursku vlast ne odlolevši najezdi kao ni polovina Evrope, ali njegov uticaj, prema dostupnim spisima, ne opada ni tada. Jedina promena je bila turska vlast umesto ugarske, ali je ostao centar administracije i pod Turcima.

Oslobađanjem Morovića potkraj sedamnaestog veka, stvaraju se uslovi da se osim vojske, i kultura i ekonomija učvrste u ovom mestu.

Pored impozantne Katoličke crkve na samom ulazu u mesto, koja datira još iz trinaestog veka, građena višeetapno u romanskom i gotskom stilu, u mestu je podignuta i pravoslavna crkva, koju je pod istim nazivom nasledila novija sredinom devetnaestog veka, i nekako se činilo da su stvoreni svi uslovi za dalji kulturni razvoj mesta.

Ekonomija beleži uzlaznu putanju najpre krčenjem šuma i pretvaranjem zemljišta u plodno, ali i uzgoju crne mangulice, i očuvani spomenik prvom parobrodu koji je tokom devetnaestog veka uplovio u Morović, ilustruje taj ekonomski zamah.

Vrhunac bi mogao predstavljati period u praskozorje dvadesetog veka kada su u roku od nekoliko godina podignuta sva tri mosta, ali istovremeno, demografski podaci beleže baš u tom periodu i značajan odliv stanovništva, jer značaj i uticaj mesta upravo tada opada.

Zanimljivo je da je ulazak u jedinstvenu jugoslovensku državu Morović dočekao sa svega pet stotina stanovnika više nego danas.

Premalo, u oba slučaja, nažalost.

No, pored poljoprivrede, upravo tada se razvija i šumarstvo, ali i lov, pa se na neki način može smatrati da su tada i krokirani grubi obrisi današnjeg Morovića.

Drugi svetski rat doneo je nezamisliva zla ovom mestu.

Ustaški režim odvodi u više navrata stanovnike u logore, pre svega u Jasenovac, ali i u dva navrata pali mesto u potpunosti, toliko da se posle rata svaka kuća morala obnoviti u potpunosti.

Danas je dosta toga obnovljeno i uređeno.

Nedostaje ljudi, ali to je priča koja prati svako sremačko selo, pa i šire.

Ipak, uređuju plažu na kojoj gostuju i kupači, a uredili su i šetalište oko Tvrđave, ali i osvetili mostove i samu tvrđavu, tako da meštani ipak mogu uživati u svom, kako kažu i drugi, najlepšem selu u opštini Šid.

A zalazak sunca nad Studvom...kao i ušće uopšte...to treba zaista svako da vidi...